Vorige week was ik in Kaapstad, Zuid-Afrika om er vier preventietrainingen kansspelverslaving te geven bij daar gevestigde gokbedrijven. Nu was ik al ‘fier’ op het werk dat ik mag doen als trainer voor gokbedrijven in het vervullen van hun zorgplicht, dit was wel een kers op de welbekende taart. Dus hadden Tina de actrice én ik er aan de voorkant en aan de achterkant nog wat dagen aan vastgeplakt, om ook nog iets meer van de stad / het land te kunnen zien. Uh actrice? Ja, deze trainingen hebben een praktijk gedeelte, waar gesprekken met mogelijke probleemspelers of gokverslaafden gesimuleerd worden. Met z’n tweeën stapten we in het vliegtuig van onze nationale vlucht-aanbieder.
Nelson
We bezochten, na de vier trainingsdagen, ook Robben-eiland, de plek waar onder meer veel verzetshelden en vrijheidsstrijders vaak jaren hebben vastgezeten. De allerbekendste is uiteraard Nelson Mandela, de man die zich inzette tegen apartheid en slavernij. Afijn, iedereen zal uiteraard zijn naam kennen, deze behoeft geen verdere uitleg.
Bijzonder als Nederlander overigens, ik laat dit even niet onbenoemd, om in één van de introductiefilms onderweg naar Robbeneiland ook Freek de Jonge en Ruud Gullit expliciet in beeld en aan het woord te zien komen. Da’s in ieder geval positief en was fijn, want als landje hebben we toch maar een bedenkelijke rol gespeeld in de geschiedenis van Zuid-Afrika. Het bekendste Nederlandse woord in andere talen? Juist, ‘apartheid.’
Slavernij
Want van apartheid en de geschiedenis van de slavernij is Zuid-Afrika nog steeds doordrenkt. Officieel afgeschaft, maar in de Townships waar we óók een rondleiding hadden, is echt geen ‘blank mens’ te zien. Ook werkte er niet één ‘blank mens’ in de keuken of bediening van het gebouw waar wij tussen de middag tussen honderden werknemers steeds onze lunch ophaalden. Da’s niet héél erg, het gaf mijns inziens aan dat er nog een lange weg te gaan is en dat de ‘ongelijkheid’ nog steeds groot is. Mandela zat overigens -vanwege zijn strijd tegen slavernij en apartheid- 27 jaar vast op Robben-eiland.
Ver-slaaf-d
“Op Robben-eiland voelde ik het eens te meer en ik heb er met natte ogen rond gelopen, me realiserend hoe onvoorstelbaar blij ik ben om weer ‘vrij’ te zijn en geen slaaf meer van m’n zieke gewoonte.”Feite Hofman
Ergens vlak ná het passeren en inzien van de cel van Mandela werd ik nog even gegrepen door dat onvoorstelbaar nare gevoel van ‘vastzitten.’ Vastzitten in mijn geval niet zozeer in een cel, maar wel in gedrag, in het gedrag van een verslaving. Slaaf van m’n eigen zieke gedrag en daar niet van los kunnen komen, wat je ook probeert. Steeds viel ik weer terug en zat ik opnieuw ‘vast.’ ‘klem.’ ‘op slot.’ ‘opgesloten.’ Ook bedacht ik er weer dat ik met het woord ‘slaaf’ uit ‘ver-slaaf-d’ vaak voorlichtingen op scholen geef. Dat je als slaaf geen eigen wil meer hebt, en volkomen afhankelijk bent van de grillen van je eigenaar. Een verslaafde wordt geleefd maar lijkt zelf niet te leven.
Vergelijking
Uiteraard zou het ongepast zijn om mezelf met Mandela te vergelijken. Ik zou niet durven. Wel weet ik nu óók hoe het is om ‘vrij’ te zijn, ‘vrij’ van verslaving dan in mijn geval. Op Robben-eiland voelde ik het eens te meer en ik heb er met natte ogen rond gelopen, me realiserend hoe onvoorstelbaar blij ik ben om weer ‘vrij’ te zijn en geen slaaf meer van m’n zieke gewoonte. Al deze bijzondere Afrikaanse ervaring stop ik zomaar in m’n rugzakje en neem ik al dan niet bewust weer mee in m’n leven in Nederland. O ja, en het woord ‘lift’ in het Afrikaans? Dat is ‘hysbak’. Heerlijk. Dat heeft ons naar slavernijverleden dan weer wel gebracht.
